بازار برنج در سال جاری با چالشی جدی مواجه شده و طبق اعلام رسمی انجمن تأمین‌کنندگان و واردکنندگان برنج، کشور با کمبود یک میلیون تن برنج روبه‌رو است. این موضوع، نتیجه مستقیم ارائه آمار نادرست از میزان برداشت محصول در سال گذشته عنوان شده است؛ موضوعی که بر زنجیره تأمین و قیمت‌گذاری این کالای اساسی اثرات چشم‌گیری بر جای گذاشته است.
در نشست خبری که روز چهارشنبه ۱۵ مرداد برگزار شد، محمد مختاریان، رئیس انجمن تأمین‌کنندگان و واردکنندگان برنج، با مرور وضعیت بازار در چند سال اخیر، از تصمیمات ناهماهنگ در حوزه واردات و اختلال در ارائه اطلاعات دقیق به عنوان دلایل اصلی نوسانات بازار یاد کرد.
نوسان واردات و قیمت برنج طی چهار سال گذشته
مختاریان به جلسه ستاد تنظیم بازار در خرداد سال ۱۴۰۰ اشاره کرد که بر اساس تصمیمات آن، ممنوعیت واردات برنج ابتدا لغو و سپس مجدد برقرار شد. تغییر سیاست تخصیص ارز ترجیحی از رقم ۴۲۰۰ تومانی و کاهش واردات در سه‌ماهه نخست سال، باعث افت ۴۰ درصدی میزان ورود برنج به کشور شد. نتیجه این کاهش، جهش بی‌سابقه قیمت برنج از ۲۸ هزار تومان به بیش از ۱۰۰ هزار تومان برای هر کیلوگرم در زمستان همان سال بود.
در سال ۱۴۰۱ ممنوعیت واردات برداشته شد و میزان واردات به رقم بی‌سابقه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن رسید. این اتفاق همزمان با بهترین سال برداشت برنج ایرانی رخ داد و عرضه بالا باعث شد موجودی مازاد در انبارها شکل گیرد.
با ورود به سال ۱۴۰۲، حجم بالای ذخایر باعث کاهش تقاضا شد و بخشی از برنج‌های وارداتی همچنان در انبارها باقی ماند. انجمن تأمین‌کنندگان و واردکنندگان برنج در آن سال ۱۳۰ هزار تن برنج را خریداری و با قیمت حدود ۷۰ هزار تومان به بازار عرضه کرد.
در سال ۱۴۰۳ موجودی انبارها تخلیه شد و مجدداً کمبود در بازار احساس شد. به گفته مختاریان، مشکلاتی همچون طولانی شدن فرآیند واردات به دلیل درگیری‌های منطقه‌ای مانند جنگ یمن، موجب شد ستاد تنظیم بازار برای لغو ممنوعیت واردات تصمیم‌گیری کند.
آمار غلط برداشت برنج، عامل اصلی بحران فعلی
رئیس انجمن تأمین‌کنندگان و واردکنندگان برنج با انتقاد از ناهماهنگی‌های آماری در خصوص میزان تولید داخلی، اظهار کرد: «سال گذشته آمار برداشت ۲.۷ میلیون تن اعلام شد که با واقعیت فاصله دارد. این عدد باعث شد واردات کاهش یابد و امسال با کمبود برنج مواجه شویم.»
وی همچنین به عدم پرداخت ارز واردکنندگان در سال‌های اخیر اشاره کرد که خود عاملی در کاهش انگیزه برای ورود کالا و بالا رفتن قیمت برنج خارجی شده است. وی تأکید کرد که مصرف بازار به سمت برنج ایرانی رفته زیرا قیمت آن نسبت به نمونه‌های خارجی مقرون‌به‌صرفه‌تر شده است.
رد شایعات احتکار و پیش‌فروش برنج
مختاریان با رد ادعاهایی مبنی بر احتکار برنج کهنه گفت: «با ورود برنج نو به بازار، قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند و انبار کردن محصولی که کاهش قیمت دارد، توجیه اقتصادی ندارد.»
او همچنین گمانه‌زنی‌ها درباره پیش‌فروش محصول توسط برنج‌کاران را نادرست دانست و بیان کرد: «با توجه به عدم قطعیت در قیمت‌ها، کشاورزان حاضر به فروش زودهنگام محصول نیستند.»
آینده بازار برنج در گرو سیاست‌گذاری دقیق وزارت جهاد کشاورزی
در پایان، رئیس انجمن تأمین‌کنندگان و واردکنندگان برنج هشدار داد که کمبود یک میلیون تنی برنج، زنگ خطر جدی برای بازار و سفره مردم است و باید دید وزارت جهاد کشاورزی چه اقدامات مؤثری برای کنترل و مدیریت عرضه در نظر دارد.
با توجه به اهمیت برنج در سبد غذایی خانوار ایرانی، تداوم این وضعیت می‌تواند فشار مضاعفی بر مصرف‌کنندگان وارد کند؛ بنابراین، هماهنگی میان نهادهای اجرایی، ارائه آمارهای دقیق و سیاست‌گذاری هوشمندانه می‌تواند از بحرانی شدن بازار جلوگیری کند.
من سیما سمیعی هستم . عاشق خبرنگاری و خبر !
12 سال سابقه همکاری با فرادید دارم و امیدوارم همچنان ادامه داشته باشه
