در استان زنجان، ۲۱۵ مدرسه با کمتر از ۱۰ دانش‌آموز به‌دلیل پراکندگی زیستی و جغرافیایی گشایش یافته است تا کودکان مناطق کوهستانی و روستایی از حق تحصیل برخوردار بمانند. این شبکه کوچک اما گسترده، نمونه‌ای از عزم آموزش‌وپرورش برای جبران نابرابری‌های آموزشی است و با انعطاف در کلاس‌های چندپایه، معلمان ماجراجو و همکاری جامعه محلی به ادامه چرخه یادگیری کمک می‌کند.
فرحناز فتحی، معاون ابتدایی آموزش‌وپرورش زنجان، از شناسایی بیش از ۹۰۰ دانش‌آموز بازمانده خبر داده که دلایل اصلی آن را می‌توان در چهار گروه زیر دسته‌بندی کرد:
- مهاجرت خارج از کشور یا انتقال به استان‌های دیگر (۲۹۹ نفر)
- نیازمندی‌های ویژه (مانند معلولیت‌های جسمی یا بیماری‌های صعب‌العلاج؛ ۳۰۸ نفر)
- ملاحظات خانوادگی و جسمانی (جثه کوچک یا مخالفت والدین؛ ۹۳ نفر)
- تحصیل در مراکز دینی و پیش‌دبستانی (۹۹ نفر)
هم‌زمان ۴۰ مدرسه عشایری با ۵۱۱ دانش‌آموز و نزدیک به ۱۷ هزار و ۶۰۰ نوآموز ورودی پایه اول، اثری شگرف در حفظ روند ثبت‌نام و جلوگیری از مهاجرت تحصیلی داشته‌اند. با این حال، کاهش اندک جمعیت کلاس اول نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد که چالش‌های اقتصادی و اجتماعی همچنان بر روند بازگرداندن کودکان به کلاس درس تأثیر می‌گذارند.
چالش‌ها و چشم‌اندازها
اگرچه مدارس زیر ۱۰ نفر در زنجان به شعار «هیچ کودکی محروم از آموزش نماند» جامه عمل پوشانده‌اند، اما چند نکته برای تضمین پایداری این طرح ضروری است:
- تقویت انگیزه معلمان از طریق دوره‌های مهارت‌افزایی و تخصیص بسته‌های تشویقی برای تدریس در مناطق دورافتاده
- بهره‌گیری از فناوری‌های آموزشی از راه دور؛ تجهیز این مدارس به تبلت و اینترنت پرسرعت برای دسترسی به کلاس‌های مجازی مشترک
- مشارکت فعال خیران و دهیاران در اختصاص امکانات رفاهی و کتابخانه سیار
- ایجاد کارگاه‌های چندمهارتی داخل مدرسه برای پرورش خلاقیت و ایجاد انگیزه در کودکان
با تداوم این اقدامات و تقویت همکاری خانواده‌های دانش‌آموزان، می‌توان انتظار داشت نه‌تنها آمار بازماندگان از تحصیل کاهش یابد، بلکه این مدارس کوچک به الگوی موفق عدالت آموزشی برای سایر استان‌های کشور تبدیل شوند.
من سیما سمیعی هستم . عاشق خبرنگاری و خبر !
12 سال سابقه همکاری با فرادید دارم و امیدوارم همچنان ادامه داشته باشه
