پدیده زیرمیزی در زایمان به یکی از چالش‌های جدی نظام سلامت ایران تبدیل شده است؛ موضوعی که هم خانواده‌ها را با فشار مالی سنگین روبه‌رو می‌کند و هم پزشکان را در موقعیتی دشوار قرار می‌دهد. شکاف میان تعرفه‌های رسمی و واقعیت اقتصادی خدمات درمانی، زمینه‌ساز پرداخت‌های غیررسمی و نارضایتی گسترده در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی شده است.
هزینه زایمان در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی
طبق تعرفه‌های رسمی سال ۱۴۰۳، هزینه زایمان طبیعی در بیمارستان‌های دولتی حدود ۲۵ میلیون تومان و سزارین نزدیک به ۳۱ میلیون تومان برآورد می‌شود؛ مبالغی که بخش زیادی از آن تحت پوشش بیمه قرار دارد. اما در بخش خصوصی، هزینه‌ها به مراتب بالاتر است:
- زایمان طبیعی بین ۵۰ تا ۱۸۰ میلیون تومان
- زایمان سزارین بین ۱۴۵ تا ۳۰۰ میلیون تومان
در برخی موارد خاص، هزینه‌ها حتی به ۳۵۰ میلیون تومان نیز می‌رسد. علاوه بر این، هزینه هتلینگ و اتاق‌های خصوصی بین ۵۰ تا ۹۰ میلیون تومان متغیر است. این اختلاف فاحش، بسیاری از خانواده‌ها را از مراجعه به بیمارستان‌های خصوصی بازمی‌دارد.
سهم واقعی پزشک از هزینه‌های زایمان
با وجود مبالغ سنگین پرداختی بیماران، سهم پزشک زنان از این هزینه‌ها بسیار محدود است. بر اساس تعرفه وزارت بهداشت، دستمزد پزشک برای زایمان طبیعی حدود پنج میلیون تومان و برای سزارین نزدیک به چهار میلیون تومان است. در بیمارستان‌های خصوصی نیز سهم پزشک معمولاً کمتر از ۱۰ درصد کل هزینه است و بخش عمده مبالغ به خدمات بیمارستانی، تجهیزات و مراقبت‌های جانبی اختصاص می‌یابد.
روایت خانواده‌ها از پرداخت‌های غیررسمی
تجربه برخی خانواده‌ها نشان می‌دهد که پرداخت‌های خارج از تعرفه به بخشی از روند زایمان تبدیل شده است. یکی از بیماران می‌گوید: «مجموع هزینه بیمارستان برای زایمان همسرم ۴۳ میلیون تومان شد، اما پزشک ۱۲ میلیون تومان جداگانه دریافت کرد؛ مبلغی که ناچار شدیم با قرض از خانواده و دوستان تأمین کنیم».
این روایت‌ها نشان می‌دهد که فشار مالی و نگرانی روانی ناشی از پرداخت‌های غیررسمی، بخش مهمی از تجربه زایمان در ایران است.
گلایه پزشکان از تعرفه‌های پایین
بسیاری از متخصصان زنان و زایمان معتقدند که دستمزدهای فعلی با حجم کار، ریسک بالا و مسئولیت سنگین این حرفه همخوانی ندارد. برخی پزشکان تأکید می‌کنند که در صورت بروز کوچک‌ترین مشکل برای مادر یا نوزاد، مسئولیت حقوقی و مالی سنگینی بر عهده آنان قرار می‌گیرد، در حالی که دریافتی واقعی بسیار ناچیز است. همین مسئله باعث شده بخشی از پزشکان به مهاجرت یا تغییر حوزه فعالیت روی بیاورند.
ضرورت واقعی‌سازی تعرفه‌ها و اصلاح ساختار پرداخت
کارشناسان حوزه سلامت بر این باورند که ریشه اصلی پدیده زیرمیزی در زایمان، فاصله میان تعرفه‌های رسمی و هزینه‌های واقعی خدمات پزشکی است. به گفته مسئولان سازمان نظام پزشکی، تا زمانی که تعرفه‌ها واقعی‌سازی نشود و بیمه‌ها پرداخت‌ها را به‌موقع انجام ندهند، رابطه مالی مستقیم میان پزشک و بیمار ادامه خواهد داشت.
راهکار پیشنهادی، حذف کامل پرداخت مستقیم از سوی بیمار و واگذاری مسئولیت به بیمه‌هاست؛ الگویی که در بسیاری از کشورها اجرا می‌شود و می‌تواند هم فشار مالی خانواده‌ها را کاهش دهد و هم پزشکان را از شرایط پرتنش کنونی رها کند.
من سیما سمیعی هستم . عاشق خبرنگاری و خبر !
12 سال سابقه همکاری با فرادید دارم و امیدوارم همچنان ادامه داشته باشه
