افزایش بی‌سابقه تخفیف نفت روسیه به ۲۰ دلار در هر بشکه تحت فشار تحریم‌های آمریکا

اختلاف قیمت نفت خام اورال روسیه نسبت به شاخص جهانی برنت در روزهای اخیر به بالاترین میزان خود در سال جاری میلادی رسیده و با جهشی قابل توجه به ۲۰ دلار در هر بشکه افزایش یافته است. این تشدید تخفیف نفت روسیه عمدتاً ناشی از تحریم‌های جدید و فزاینده ایالات متحده علیه شرکت‌های نفتی بزرگ این کشور، از جمله روس‌نفت و لوک‌اویل، است که مسیرهای معمول تجارت نفت خام را با اخلال جدی روبرو کرده است.

<br/>

ریشه‌های عمیق افزایش تخفیف نفت روسیه: تحریم‌های واشنگتن

از زمان آغاز بحران اوکراین، نفت اورال همواره با تخفیف نسبت به نفت برنت در بازارهای جهانی معامله شده است. این تخفیف‌ها به شدت تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله تقاضا در بازارهای کلیدی مانند چین و هند، و به‌ویژه تحریم‌های پی‌درپی آمریکا علیه بخش انرژی روسیه قرار گرفته‌اند. اقدامات تنبیهی اخیر ایالات متحده علیه شرکت‌های نفتی روس‌نفت و لوک‌اویل، که پیش از این نیز هدف محدودیت‌ها بودند، باعث ایجاد اختلال عمیق‌تر در زنجیره تأمین و صادرات نفت این کشور شده و به ناچار تخفیف نفت روسیه را افزایش داده است. پیش از این موج تحریم‌های اخیر، میزان تخفیف در اوایل ماه نوامبر بین ۱۳ تا ۱۴ دلار در هر بشکه و قبل‌تر از آن نیز حدود ۱۱ تا ۱۲ دلار در هر بشکه ارزیابی شده بود.

<br/>

نوسانات تاریخی تخفیف نفت اورال پس از بحران اوکراین

افزایش اخیر تخفیف نفت روسیه، دومین باری است که در سال جاری میلادی، فاصله قیمتی نفت اورال از ۱۵ دلار در هر بشکه نسبت به برنت فراتر می‌رود. پیش از این، در اوایل ژانویه نیز به دنبال اعلام تحریم‌های دولت بایدن علیه روسیه، شاهد جهش مشابهی در میزان تخفیف‌های ارائه شده از سوی مسکو برای فروش نفت خود بودیم. اوج این روند در سال‌های ۲۰۲۲ و اوایل ۲۰۲۳ مشاهده شد؛ زمانی که پس از آغاز درگیری‌ها در اوکراین و اعمال تحریم‌های نفتی گسترده اتحادیه اروپا، تخفیف نفت روسیه به بیش از ۳۰ دلار در هر بشکه رسید. با این حال، باید توجه داشت که در آن دوره، قیمت نفت برنت بین ۸۰ تا ۱۲۰ دلار در هر بشکه بود که به‌طور قابل توجهی از سطوح قیمتی کنونی بالاتر است و این امر تا حدی تأثیر تخفیف‌های آن زمان را تعدیل می‌کرد.

<br/>

سازوکار بازار و قیمت‌گذاری نفت اورال در بنادر روسیه

قیمت‌گذاری نفت اورال، به‌ویژه در بنادر کلیدی مانند پریمورسک در دریای بالتیک و نووروسیسک در دریای سیاه، معمولاً بر اساس تحویل در کشتی (FOB) صورت می‌گیرد. این شیوه به معنای آن است که مسئولیت و هزینه‌های حمل‌ونقل پس از بارگیری به عهده خریدار است. تشدید تحریم‌های اخیر، موانع لجستیکی و مالی را برای خریداران سنتی افزایش داده و شرکت‌های روسی را مجبور می‌کند تا برای جذب مشتریان جدید و حفظ جریان صادرات، تخفیف‌های بیشتری ارائه دهند. این وضعیت به شرح زیر بر فرآیند قیمت‌گذاری و بازار تأثیر می‌گذارد:

تشدید ریسک‌پذیری برای خریداران: تحریم‌ها، هزینه‌های بیمه، کشتیرانی و نقل و انتقال مالی را برای خریداران نفت روسیه افزایش می‌دهد.

جستجوی بازارهای جایگزین: روسیه مجبور به یافتن مسیرهای تجاری و خریداران جدید، عمدتاً در آسیا، با شرایط جذاب‌تر است.

اثرگذاری بر سقف قیمتی: افزایش تخفیف نفت روسیه، این نگرانی را برای مسکو ایجاد می‌کند که قیمت فروش نفت آن بیش از پیش به سقف قیمتی تعیین شده توسط گروه هفت (G7) نزدیک یا حتی کمتر شود.

<br/>

پیامدهای اقتصادی تخفیف نفت روسیه برای مسکو و بازار جهانی

تداوم و افزایش تخفیف نفت روسیه می‌تواند پیامدهای اقتصادی قابل توجهی برای مسکو داشته باشد. کاهش درآمد حاصل از فروش نفت، که ستون فقرات بودجه دولتی روسیه را تشکیل می‌دهد، می‌تواند فشار فزاینده‌ای بر اقتصاد این کشور وارد کند. با هر کاهش در قیمت فروش نفت اورال، توانایی روسیه برای تأمین هزینه‌های جاری و سرمایه‌گذاری‌های آتی کاهش می‌یابد. در سطح جهانی، این وضعیت می‌تواند به حفظ عرضه نسبتاً پایدار نفت در بازار کمک کند، حتی در شرایطی که تحریم‌ها به دنبال محدود کردن آن هستند. خریداران بزرگ نفت، به‌ویژه در آسیا، از این تخفیف‌ها بهره‌مند می‌شوند که می‌تواند به ثبات نسبی قیمت‌های جهانی انرژی کمک کند، اما همزمان پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی بازار نفت را نیز افزایش می‌دهد. چشم‌انداز آینده نشان می‌دهد که تا زمانی که تحریم‌های آمریکا پابرجا باشند و تنش‌ها کاهش نیابد، تخفیف نفت روسیه احتمالاً همچنان به عنوان یک واقعیت در بازار جهانی انرژی باقی خواهد ماند.

پایگاه خبری فرادید