دستورالعمل جدید، کاهش سن بازنشستگی مادران شاغل را به ارمغان می‌آورد

با اعلام جزئیات دستورالعمل جدید قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، گام‌های مهمی در راستای تسهیل شرایط کاری و بازنشستگی برای مادران شاغل برداشته شده است. یک حقوقدان برجسته با تشریح ابعاد مختلف این قانون، از افزایش مرخصی زایمان تا الزام کارفرما به حفظ شغل و مهمتر از همه، کاهش سن بازنشستگی برای مادران شاغل سخن گفته است. این تغییرات، افق‌های جدیدی را برای زنان شاغل کشور می‌گشاید و به دغدغه‌های دیرینه آنان پاسخ می‌دهد و می‌تواند نقش مؤثری در حمایت از خانواده و تشویق به فرزندآوری ایفا کند.

ابعاد نوین حمایت از مادران شاغل: مرخصی زایمان و دورکاری

آرمین افشاری‌پور، وکیل پایه‌یک دادگستری، در گفت‌وگو با خبرنگاران به تشریح جزئیات ماده ۱۷ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت پرداخت. بر اساس این ماده، مدت مرخصی زایمان به ۹ ماه افزایش یافته است. مادران شاغل این امکان را دارند که در صورت تمایل، دو ماه از این مرخصی را در ماه‌های پایانی بارداری خود استفاده کنند. شرط اصلی بهره‌مندی از این مزیت، داشتن حداقل ۶۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه به سازمان تأمین اجتماعی در سال منتهی به زایمان است.

یکی دیگر از موارد حمایتی که برای مادران باردار در نظر گرفته شده، الزام کارفرمایان به فراهم آوردن امکان دورکاری است. این قانون تصریح می‌کند که کارفرمایان موظف‌اند حداقل چهار ماه دورکاری را برای مادران بارداری که ماهیت شغل آن‌ها امکان انجام کار از راه دور را دارد، فراهم آورند. این تدابیر با هدف حفظ سلامت مادر و جنین و کاهش فشار کاری در دوران حساس بارداری اتخاذ شده است.

مرخصی زایمان ۹ ماهه با امکان استفاده ۲ ماهه در دوران بارداری.

۴ ماه دورکاری اجباری برای مادران باردار در مشاغل دارای قابلیت دورکاری.

در دوره مرخصی زایمان، حقوق مادر توسط دولت پرداخت خواهد شد. همچنین، برای جلوگیری از ایجاد اخلال در فعالیت بخش خصوصی و کاهش بار مالی کارفرمایان، در مواردی که مرخصی زایمان موجب چالش شود، با تأیید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، هزینه‌های تحمیل‌شده به کارفرما توسط دولت جبران خواهد شد. این بند به دنبال ایجاد تعادل بین حمایت از مادران و حفظ پویایی بخش خصوصی است.

تضمین بازگشت به شغل و چالش‌های کارفرمایی در بستر کاهش سن بازنشستگی

پس از اتمام مرخصی زایمان، قانون کار، بازگشت مادر شاغل به شغل سابق یا جایگاهی معادل آن را تضمین می‌کند. بر اساس تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون کار، دوره مرخصی زایمان با تأیید سازمان تأمین اجتماعی، جزو سوابق خدمتی فرد محسوب می‌شود. این بند قانونی، به مادران اطمینان می‌دهد که پس از گذراندن دوران حساس مادری، جایگاه شغلی خود را از دست نخواهند داد. در صورت سرپیچی کارفرما از این قانون و عدم بازگرداندن مادر به شغل پیشین یا جایگاهی هم‌تراز، امکان شکایت از طریق هیأت‌های حل اختلاف وزارت کار برای پیگیری حقوقی وجود دارد. قانون کار تنها اجازه جابه‌جایی شغلی را می‌دهد و تنزل جایگاه را ممنوع کرده است، امری که بر اهمیت حفظ کرامت و پیشرفت شغلی زنان تأکید دارد.

با این حال، وکیل افشاری‌پور به چالش‌هایی برای کارفرمایان نیز اشاره کرد. قانون‌گذار در عین حال که بر حقوق مادران شاغل تأکید دارد، در مورد نحوه جایگزینی نیرو و جبران برخی هزینه‌ها برای کارفرمایان در مدت مرخصی زایمان سکوت کرده است. این امر، مسائل اجرایی را برای برخی کسب‌وکارها دشوار می‌سازد. در عمل، تخصیص منابع و جایگزینی نیرو در مدت مرخصی زایمان مطابق با اصول و ضوابط عمومی قانون کار انجام می‌شود و استخدام موقت به جای مادر به مرخصی رفته، امکان‌پذیر نیست که خود می‌تواند بار مضاعفی بر دوش کارفرمایان بگذارد. این نقطه، نیاز به تدوین دستورالعمل‌های شفاف‌تر برای حمایت همه‌جانبه از هر دو طرف، یعنی مادران و کارفرمایان را برجسته می‌کند.

جزئیات کاهش سن بازنشستگی مادران شاغل؛ حمایت از جوانی جمعیت

یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین بندهای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، امتیاز ویژه کاهش سن بازنشستگی برای مادران شاغل است. این بخش از قانون، برای مادرانی که از زمان لازم‌الاجرا شدن آن، صاحب فرزند می‌شوند، امکان بهره‌مندی از امتیاز کاهش سابقه بیمه و سن بازنشستگی را فراهم می‌کند. هدف اصلی این ماده، علاوه بر حمایت از زنان شاغل، تشویق به افزایش نرخ باروری و رسیدن به اهداف سیاست‌های جوانی جمعیت در کشور است.

مهمترین مفاد مربوط به کاهش سن بازنشستگی مادران عبارتند از:

برای هر فرزند، یک سال کاهش در سن بازنشستگی اعمال می‌شود.

برای فرزند سوم و فرزندان بیشتر، این کاهش به یک و نیم سال افزایش می‌یابد.

با اعمال این مقررات و با در نظر گرفتن حداقل ۲۰ سال سابقه بیمه، حداقل سن بازنشستگی برای مادران به شرح زیر تعیین شده است:

مادران دارای یک فرزند: ۴۲ سال

مادران دارای دو فرزند: ۴۱ سال

مادران دارای سه فرزند یا بیشتر: ۴۰ سال

همچنین، محاسبه و برقراری مستمری بازنشستگی متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه هر فرد انجام خواهد شد. این تدابیر نه تنها به مادران شاغل کمک می‌کند تا زودتر از مزایای بازنشستگی بهره‌مند شوند و زمان بیشتری را به امور خانوادگی اختصاص دهند، بلکه به‌عنوان یک مشوق مهم برای افزایش نرخ باروری و حمایت از سیاست‌های جوانی جمعیت در کشور عمل می‌کند. این اقدام حمایتی، گامی بلند در راستای ارزش‌گذاری به نقش مادری و فعالیت اقتصادی زنان در جامعه محسوب می‌شود و به ایجاد تعادل میان مسئولیت‌های شغلی و خانوادگی زنان یاری می‌رساند.

پایگاه خبری فرادید