خصوصی‌سازی با حلقه سهام بسته و انتقال بدهی‌های سنگین، فرایند واگذاری را به الگوی ناکارآمدی تبدیل کرده است؛ تا وقتی ساختار مالکیت شکسته نشود و بدهی‌ها پیش از فروش اصلاح نشوند، خصوصی‌سازی با حلقه سهام بسته مانع ورود سرمایه تازه و رشد شرکت‌ها خواهد ماند.
ماهیت مشکل خصوصی‌سازی با حلقه سهام بسته
خصوصی‌سازی با حلقه سهام بسته زمانی رخ می‌دهد که سهام شرکت‌های واگذار‌شده در حلقه‌های متقاطع و داخلی بچرخد و کنترل واقعی از همان شبکه‌های پیشین خارج نشود. در این حالت حتی وقتی نمادها در بازار عرضه می‌شوند، مالکیت تقریبی و تصمیم‌گیری استراتژیک همچنان در دست حلقه‌ای محدود باقی می‌ماند. نتیجه این وضعیت، تضعیف رقابت، کاهش شفافیت و دفع سرمایه‌گذاران مستقل است.
بدهی‌های انباشته همراه خصوصی‌سازی با حلقه سهام بسته
وقتی به خریداران جدید شرکت، بدهی‌های بانکی، تعهدات ارزی و مطالبات تأمین اجتماعی منتقل می‌شود، توان سرمایه‌گذاری و نوآوری خریدار به سرعت تحلیل می‌رود. خصوصی‌سازی با حلقه سهام بسته همراه با بدهی‌های سنگین، شرکت‌ها را از رشد بازمی‌دارد و مدیریت را به مقابله با بحران مالی مشغول می‌سازد نه توسعه.
پیامدهای اقتصادی و نمونه‌های مشهود
در صنایع کلیدی مانند خودرو، خصوصی‌سازی با حلقه سهام بسته و بدهی‌های انباشته باعث کاهش تیراژ، افت کیفیت، و ناتوانی در صادرات شده است. بازار سرمایه نیز به‌واسطه این ترکیب، از سرمایه‌گذاری در نمادهای مربوطه احتیاط می‌کند و نقدینگی به سمت بخش‌هایی با شفافیت بیشتر مهاجرت می‌کند. تجربه قبلی کشورها نشان می‌دهد تا حلقه مالکیتی شکسته نشود، تحرک واقعی رخ نخواهد داد.
راهکارهای خروج از چرخه خصوصی‌سازی با حلقه سهام بسته
- اصلاح پیش‌واگذاری بدهی‌ها: اجرای برنامه‌هایی برای بازآرایی یا تسویه بدهی شرکت‌ها پیش از واگذاری تا خریدار فضای سرمایه‌گذاری پیدا کند.
- شکستن مالکیت متقاطع: تعیین سقف مالکیت متقاطع در یک صنعت، الزام به افشای کامل ساختار سهامداری و تشویق ورود سرمایه‌گذاران مستقل با مشوق‌های مالیاتی.
مسیر اجرایی و نقش نهادها
دولت باید ترکیبی از ابزارهای حقوقی، مالی و نظارتی به‌کار گیرد: تدوین مقررات شفاف افشای مالکیت، برنامه ملی بازسازی مالی شرکت‌های واگذار‌شونده، و ایجاد کمیته‌های نظارت پس از واگذاری با دسترسی به اطلاعات کامل. مجلس و دستگاه قضایی نیز در تسهیل بازآرایی بدهی و تضمین حق‌و‌حقوق طلبکاران نقش حیاتی دارند. تشویق سرمایه‌گذار خارجی و داخلی همزمان با تضمین‌های شفافیت می‌تواند حلقه بسته را باز کند.
جمع‌بندی
خصوصی‌سازی با حلقه سهام بسته و بدهی‌های سنگین ترکیبی است که توسعه پس از واگذاری را معطل می‌گذارد؛ تنها با شفاف‌سازی مالکیت، بازسازی مالی پیش از واگذاری و ایجاد مشوق برای سرمایه‌گذاران مستقل می‌توان واگذاری‌ها را به تحول واقعی در شرکت‌ها تبدیل کرد.
من سیما سمیعی هستم . عاشق خبرنگاری و خبر !
12 سال سابقه همکاری با فرادید دارم و امیدوارم همچنان ادامه داشته باشه
